روش‌های پیشگیری از بارداری از یک جهت به دو دسته روش‌های هورمونی و غیر هورمونی و از جهت دیگر به دو دسته روش‌های دائمی و موقت تقسیم می‌شوند. یکی از روش‌های هورمونی بسیار موثر در پیشگیری، ایمپلنت ضدبارداری است که در دسته روش‌های موقتی قرار می‌گیرد. اما آیا همه افراد می‌توانند از این روش استفاده کنند؟ پاسخ این سوال «خیر» است. اگر می‌خواهید بدانید چرا پاسخ این سوال منفی است و با نحوه عملکرد ایمپلنت‌ها، عوارض و تاثیر آن‌ها روی کیفیت رابطه جنسی آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
به گفته Planned Parenthood:
همه عوارض جانبی ناشی از ایمپلنت ضد بارداری بعد از خارج‌کردن آن از بین می‌روند. بعد از اینکه ایمپلنت را خارج کردید (اگر از سایر روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی استفاده نکنید) برنامه پریودتان به حالت قبل از استفاده از ایمپلنت برمی‌گردد.
ایمپلنت ضدبارداری یا کپسول کاشتنی ضد بارداری چیست؟
ایمپلنت ضدبارداری لوله کوچک پلاستیکی و منعطفی به اندازه یک چوب کبریت است که زیر پوست در قسمت بالای بازو کاشته می‌شود و با آزاد کردن هورمون از بارداری جلوگیری می‌کند.
ایمپلنت ضدبارداری چگونه کار می‌کند؟
برای اینکه بارداری اتفاق بیفتد، باید تخمک آزادشده از تخمدان‌ها با اسپرم مردانه ترکیب شود؛ پس اگر تخمک‌گذاری در طول چرخه قاعدگی انجام نشود، بارداری هم اتفاق نخواهد افتاد. وقتی ایمپلنت زیر پوست کاشته می‌شود، هورمون «پروژستین» به‌صورت تدریجی و آهسته از آن آزاد می‌شود. این هورمون روی غده هیپوفیز در مغز اثر می‌گذارد و باعث می‌شود این غده به تخمدان‌ها فرمان عدم تخمک‌گذاری را بدهد.
تاثیر دیگر این هورمون، غلیظ شدن ترشحات دهانه رحم است که باعث می‌شود اسپرم‌ها به‌راحتی نتوانند خود را به تخمک‌هایی که ممکن است به طور اتفاقی آزاد شده باشند برسانند. همچنین پروژستین دیواره رحم را نازک می‌کند و باعث می‌شود تخمک‌های بارور نتوانند به‌راحتی خود را به آن بچسبانند.
ایمپلنت ضدبارداری هورمون پروژستین را به‌آهستگی وارد بدن می‌کند تا از بارور شدن تخمک‌ها جلوگیری کند.
نحوه کاشت ایمپلنت ضد بارداری برای جلوگیری از بارداری
کاشت ایمپلنت در مطب یا کلینیک و توسط پزشک متخصص زنان انجام می‌گیرد. برای کاشت ایمپلنت ضدبارداری مراحل زیر را طی می‌کنید:
- ابتدا روی تخت دراز می‌کشید و بازویتان را به حالت خمیده قرار می‌دهید.
- پزشک قسمت داخلی و بالای بازوی شما را بی‌حس می‌کند.
- به کمک وسیله مخصوصی که شبیه سرنگ است، ایمپلنت را به زیر پوست تزریق می‌کند.
- پزشک روی محل کاشت ایمپلنت را با باند می‌پوشاند تا از کبودی آن جلوگیری شود.
کاشت ایمپلنت فقط چند دقیقه طول می‌کشد و معمولاً فرد به‌جز احساس سوزش ناشی از تزریق داروی بی‌حسی با سرنگ، چیزی احساس نمی‌کند. بعد از اینکه اثر داروی بی‌حسی از بین می‌رود، ممکن است بازو در قسمتی که ایمپلنت کاشته شده است کمی درد داشته باشد. همچنین تورم، کبودی یا حساس شدن پوست اطراف ایمپلنت تا یک الی دو هفته بعد از کاشت طبیعی است.
نحوه قرار دادن ایمپلنت ضدبارداریآیا ایمپلنت ضدبارداری می‌تواند در بازوی فرد بشکند یا گم شود؟
استفاده از ایمپلنت ضدبارداری ممکن است همراه با عوارض شدیدی باشد. برای مثال اگر کاشت به‌درستی انجام نشده باشد، ممکن است ایمپلنت وارد رگ‌های خونی شود. همچنین ممکن است ایمپلنت بشکند و به اعصاب و رگ‌های خونی فرد آسیب بزند.
البته این اتفاقات به‌ندرت رخ می‌دهند (pubmed)؛ اما بهتر است پیش از اینکه از این روش جلوگیری استفاده کنید، درباره آن‌ها آگاهی داشته باشید.
اگر نمی‌توانید ایمپلنت را زیر پوست احساس کنید، احساس می‌کنید ایمپلنت تغییر شکل داده است، متوجه تغییرات پوستی یا درد در ناحیه کاشت ایمپلنت شده‌اید یا علی‌رغم استفاده از ایمپلنت، باردار شده‌اید از پزشک متخصص کمک بگیرید.
نحوه برداشتن ایمپلنت ضد بارداری
برداشتن ایمپلنت هم مثل کاشت آن فقط چند دقیقه طول می‌کشد؛ با این‌حال زمان صرف‌شده برای برداشتن ایمپلنت کمی بیشتر طول می‌کشد. برای برداشتن ایمپلنت، پزشک ابتدا داروی بی‌حسی را به بازو تزریق می‌کند. بعد برش کوچکی روی بازو ایجاد کرده و ایمپلنت را از طریق آن خارج می‌کند.
عوارض بعد از برداشتن ایمپلنت ضدبارداری
درست مثل فرایند کاشت، برداشتن ایمپلنت هم درد ندارد و فقط تزریق بی‌حسی با سرنگ ممکن است کمی احساس سوزش در پوست ایجاد کند. همچنین ممکن است کمی تورم یا احساس ناراحتی در ناحیه بازو ایجاد شود که بعد از گذشت چند روز این علائم نیز از بین می‌روند.
چقدر بعد از برداشتن ایمپلنت می‌توانم باردار شوم؟
بلافاصله بعد از برداشتن ایمپلنت، امکان بارداری وجود دارد؛ بنابراین اگر فعلاً قصد بارداری ندارید، بهتر است بعد از برداشتن ایمپلنت خود از سایر روش‌های جلوگیری مثل قرص ضدبارداری استفاده کنید.
اثر ایمپلنت ضدبارداری در جلوگیری از بارداری چگونه است؟
ایمپلنت از جمله روش‌های موقت جلوگیری از بارداری است که اثربخشی بسیار بالایی دارد.
میزان اثربخشی ایمپلنت ضد بارداری در جلوگیری از بارداری چقدر است؟
اثربخشی ایمپلنت ضدبارداری در پیشگیری از بارداری بیش از ۹۹ درصد است.
ایمپلنت ضد بارداری چه مدت کار می کند؟
ایمپلنت ضدبارداری حداقل ۳ سال از بارداری جلوگیری می‌کند.
مزایای استفاده از ایمپلنت ضد بارداری
مزایای مهم ایمپلنت عبارت‌اند از:
- اثرگذاری طولانی (۳ سال) دارد.
- به دلیل اثر طولانی، از نظر هزینه‌ای نیز مقرون‌به‌صرفه است.
- تداخلی با رابطه جنسی ندارد.
- جایگزین مناسبی برای افرادی است که نمی‌توانند از روش‌های پیشگیری استروژنی (مثل قرص ضدبارداری، چسب ضدبارداری و حلقه واژینال) استفاده کنند.
- استفاده از آن هنگام شیردهی مشکلی ندارد.
- به‌راحتی قابل‌برگشت است و بلافاصله بعد از خارج‌کردن آن، قدرت باروری به حالت قبل برمی‌گردد.
- به کاهش خون‌ریزی و دردهای پریود کمک می‌کند و حتی می‌تواند منجر به قطع آن شود.
ایمپلنت ضدبارداری اثربخشی نزدیک به ۹۹ درصد در جلوگیری از بارداری دارد، تا ۳ سال نیاز به تعویض ندارد و هر زمان که بخواهید، می‌توانید از پزشک بخواهید تا آن را خارج کند.
معایب استفاده از ایمپلنت ضد بارداری
مهم‌ترین معایب ایمپلنت‌ها عبارت‌اند از:
- عدم پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
- نیاز به مراجعه به پزشک برای کاشت
- نیاز به خارج‌کردن ایمپلنت بعد از ۳ سال و تعویض آن
- عوارض جسمی احتمالی ناشی از کاشت
عوارض استفاده از ایمپلنت ضدبارداری
هورمون‌هایی که از ایمپلنت وارد بدن می‌شوند، ممکن است در برخی افراد عوارض ایجاد کنند. این در حالی است که بدن خیلی از افراد بعد از کاشت ایمپلنت واکنش خاصی به آن نشان نمی‌دهد. از جمله شایع‌ترین عوارض ایمپلنت‌های ضدبارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لکه‌بینی (به‌خصوص در ۶ الی ۱۲ ماه ابتدایی)
- شدیدتر یا طولانی‌تر شدن خون‌ریزی پریود
- کاهش خون‌ریزی پریود
- قطع پریود
- آکنه
- افسردگی
این عوارض معمولاً بعد از چند ماه که بدن به ایمپلنت عادت می‌کند، از بین می‌روند.
عوارض نادر ایمپلنت
از جمله عوارض ایمپلنت که زیاد شایع نیستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- عفونت واژن
- التهاب یا خشکی واژن
- تداخل با برخی داروها
- مقاومت انسولینی خفیف
- کاهش میل جنسی
- درد پستان‌ها
- حالت تهوع
- افزایش وزن
- کیست تخمدان
- عفونت، درد، کبودی و تورم دائمی در بازو (محل کاشت)
- زردی چشم و پوست
- حرکت ایمپلنت
- احتمال لخته‌شدن خون
اثرات ایمپلنت ضدبارداری بر بدن
ایمپلنت می‌تواند از جهات مختلفی روی بدن اثر بگذارد. در ادامه به بررسی تاثیر ایمپلنت روی پریود، میل جنسی، وزن و پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی می‌پردازیم.
تاثیر ایمپلنت ضدبارداری بر پریود
همان‌طورکه در بخش‌های قبل این مقاله خواندید، یکی از شایع‌ترین عوارض ایمپلنت‌ها ایجاد اختلال در پریود است؛ اما این عارضه برای خیلی از خانم‌ها چندان ناخوشایند هم نیست! هورمون‌هایی که از طریق ایمپلنت آزاد می‌شوند، به کاهش درد و شدت خون‌ریزی‌های پریود و بهبود انقباض‌ها و سایر علائم ناشی از سندرم پیش‌ازقاعدگی (PMS) کمک می‌کنند.
گذشته از این، احتمال فقدان پریود (آمنوره) هم بعد از گذشت یک سال از کاشت ایمپلنت وجود دارد. فقدان پریود به دلیل کاشت ایمپلنت خطرناک نیست و نشان‌دهنده عملکرد درست آن است؛ بنابراین اگر مدتی بعد از استفاده از ایمپلنت پریودتان عقب افتاد، با توجه به اثرگذاری بالای این روش در جلوگیری نیازی نیست نگران بارداری ناخواسته باشید.
ایمپلنت ضدبارداری چه تاثیری در رابطه جنسی دارد؟
درباره اثر ایمپلنت‌ها روی میل جنسی نظرات مختلفی وجود دارد. نتیجه برخی پژوهش‌ها نشان داده است که بعضی از افراد ممکن است بعد از کاشت ایمپلنت دچار کاهش میل جنسی شوند. برای مثال به گفته Pubmed در یک مطالعه که روی ۶۱ زن بعد از زایمانشان انجام شده بود، مشخص شد فقط ۱ نفر از آن‌ها دچار کاهش لذت جنسی شده است. همچنین به گفته Pubmed در مطالعه دیگری روی ۸۰ زن، فقط دو نفر از آن‌ها کاهش لذت جنسی بعد از کاشت ایمپلنت را تجربه کرد.
جالب است بدانید که ایمپلنت ضدبارداری نه‌تنها تاثیر منفی کمی در کاهش میل جنسی دارد، بلکه ممکن است به افزایش آن و بهبود کیفیت روابط جنسی هم کمک کند. برای مثال نتیجه یک پژوهش علمی نشان می‌دهد که بین ۳ تا ۶ ماه بعد از کاشت ایمپلنت، وضعیت کلی عملکرد و رضایت جنسی افراد بهبود پیدا می‌کند.
ایمپلنت می‌تواند استرس زوج‌ها را نیز در طول رابطه جنسی بابت بارداری ناخواسته کاهش دهد؛ بنابراین می‌توان گفت به‌طورکلی، این وسیله جلوگیری از بارداری در اکثر موارد یا به بهبود رضایت جنسی کمک می‌کند یا تاثیر خاصی روی آن ندارد؛ در موارد محدودی هم ممکن است این وسیله به کاهش میل جنسی منجر شود.
تاثیر مثبتی که ایمپلنت ضدبارداری روی کاهش استرس بارداری ناخواسته و بهبود کیفیت رابطه زوج‌ها دارد، از تاثیر ناچیز آن روی میل جنسی بسیار بیشتر است.
آیا ایمپلنت ضدبارداری باعث افزایش وزن می‌شود؟
خیلی‌ها تصور می‌کنند هورمون پروژستینی که در ایمپلنت وجود دارد باعث چاقی می‌شود. در واقع چاقی ناشی از ایمپلنت یکی از مهم‌ترین دلایلی است که خانم‌ها را برای استفاده از این روش برای جلوگیری مردد می‌کند.
اما خبر خوب این است که مطالعه‌های علمی هنوز نتوانسته‌اند تاثیر ایمپلنت را روی افزایش وزن ثابت کنند. نتیجه بعضی از این مطالعه‌ها نشان داده است که ایمپلنت می‌تواند به طور متوسط باعث حدود ۵/۱ کیلو افزایش وزن شود؛ اما این افزایش وزن فقط ناشی از ایمپلنت نیست و عوامل مختلفی مثل میزان فعالیت فیزیکی، رژیم غذایی و بیماری‌هایی مثل دیابت و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، اختلال‌های تیروئیدی، استرس و خستگی نیز می‌توانند به آن دامن بزنند.
آیا ایمپلنت ضدبارداری به پیشگیری از بیماری های مقاربتی کمک می کند؟
ایمپلنت ضدبارداری فقط به جلوگیری از بارداری کمک می‌کند و برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، باید از انواع کاندوم (کاندوم زنانه، کاندوم مردانه، سد دهانی و …) استفاده کنید.
بیماری‌های مقاربتی علاوه بر دخول، از طریق تماس با ترشحات بدن، رابطه دهانی یا تماس پوستی هم قابل‌انتقال هستند.
ایمپلنت ضدبارداری برای چه کسانی مناسب نیست؟
با وجود همه مزایایی که ایمپلنت دارد، اما همه افراد نمی‌توانند از آن استفاده کنند. پزشکان معمولاً به افرادی با شرایط زیر توصیه می‌کنند به سراغ کاشت ایمپلنت نروند:
- به موادی که در ایمپلنت به کار رفته است حساسیت دارند.
- سابقه سکته مغزی یا قلبی را دارند.
- مبتلا به بیماری‌ها یا تومورهای کبدی هستند.
- سابقه ابتلا به سرطان سینه را دارند، مشکوک به سرطان سینه هستند یا در حال حاضر مبتلا به آن هستند.
- مبتلا به خون‌ریزی واژینال غیرعادی هستند که علت آن تشخیص داده نشده است.
- قبلاً دچار لخته خونی در قسمت‌های مختلف بدن (پا، ریه و …) شده‌اند.
چه افرادی باید با احتیاط بیشتری از ایمپلنت استفاده کنند؟
پزشکان برای افرادی که دارای شرایط زیر هستند، با احتیاط بیشتری ایمپلنت را تجویز می‌کنند؛ به همین دلیل مهم است که پیش از شروع کاشت، پزشک خود را در جریان شرایط سلامتی خود قرار دهید.
- ابتلا به دیابت
- حساسیت به داروهای بی‌حسی
- کلسترول یا تری گلیسیرید بالا
- فشارخون بالا
- ابتلا به اختلال صرع و تشنج
- سابقه ابتلا به افسردگی
- بیماری‌های صفرا
ایمپلنت ضدبارداری برای افراد با اضافه وزن بالا
استفاده از ایمپلنت در افرادی که اضافه‌وزن دارند منعی ندارد؛ اما اگر اضافه‌وزن بیش از حد باشد، به‌طوری‌که شاخص توده بدنی (BMI که از تقسیم وزن با واحد کیلوگرم، به قد به توان ۲ با واحد متر، به دست می‌آید.) فرد بالای ۳۰ باشد، ممکن است ایمپلنت به اندازه کافی در پیشگیری از بارداری موثر نباشد.
داروها و مکمل‌هایی که با ایمپلنت ضدبارداری تداخل دارند؟
مصرف بعضی از داروها و مکمل‌ها می‌تواند هورمون پروژستین را در خون کم کند و اثربخشی ایمپلنت را کاهش دهد. از جمله داروهایی که با ایمپلنت ضدبارداری تداخل دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای ضدتشنج
- برخی انواع داروهای آرام‌بخش
- داروهای HIV
- داروی گیاهی گل راعی
ایمپلنت ضدبارداری گزینه مناسبی برای همه خانم‌ها نیست؛ بنابراین پیش از کاشت آن درباره سوابق بیماری‌های خود و داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک صحبت کنید.
تفاوت ایمپلنت ضدبارداری با دستگاه ضدبارداری آیودی
دستگاه IUD وسیله‌ای T شکل است که داخل رحم قرار می‌گیرد. این دستگاه‌ها دارای دو نوع مسی و هورمونی هستند. آی یو دی‌های هورمونی درست مانند ایمپلنت‌ها با آزادکردن هورمون پروژستین از بارداری جلوگیری می‌کنند. آی یو دی‌های مسی نیز با ازبین‌بردن اسپرم‌ها و جلوگیری از لانه‌گزینی تخمک‌های بارور، از بارداری پیشگیری می‌کنند.
در جدول زیر می‌توانید به‌صورت خلاصه تفاوت‌های دیگر IUD و ایمپلنت ضدبارداری را مطالعه کنید.
| IUD مسی | IUD هورمونی | ایمپلنت | |
| محل جای‌گذاری | داخل رحم | داخل رحم | زیر پوست بازو |
| شکل | T شکل | T شکل | شبیه چوب کبریت |
| مدت اثربخشی | تا ۱۰ سال | بین ۳ تا ۷ سال | حداکثر ۳ سال |
| سرعت فعال‌شدن | بلافاصله بعد از جای‌گذاری | در ۷ روز اول پریود بلافاصله بعد از جای‌گذاری در روزهای دیگر حدود ۷ روز بعد |
در ۵ روز اول پریود بلافاصله بعد از جای‌گذاری در روزهای دیگر حدود ۷ روز بعد |
| عوارض احتمالی | افزایش درد و خون‌ریزی پریود خون‌ریزی بین دو پریود |
کاهش درد و خون‌ریزی پریودبی‌نظمی پریودلکه‌بینی | کاهش درد و خون‌ریزی پریود لکه‌بینی سردرد نوسان خلق افزایش وزن |
| منع استفاده | تجربه خون‌ریزی بین دو پریود ابتلا به سرطان دهانه رحم ابتلا به ایدز بارداری یا تصمیم برای باردارشدن ابتلا به سرطان سینه، بیماری‌های کبدی و تومور کبد ابتلا به بیماری‌های مقاربتی یا بیماری التهابی لگن ناهنجاری آناتومی رحم |
بارداری بیماری‌های کبدی سابقه ابتلا به سرطان سینه تجربه خون‌ریزی غیرعادی واژینال که ناشی از پریود نیست. |
تفاوت ایمپلنت ضدبارداری و دستگاه آیودی
مقایسه ایمپلنت ضدبارداری نسبت به سایر روش‌های پیشگیری از بارداری
امروزه روش‌های مختلفی برای پیشگیری از بارداری وجود دارند. در جدول زیر می‌توانید انواع این روش‌ها را به همراه احتمال بارداری هرکدام مشاهده کنید.
| نام روش | احتمال بارداری ناخواسته |
| IUD مسی | ۸/۰ درصد |
| IUD هورمونی | بین ۱/۰ تا ۴/۰ درصد |
| ایمپلنت ضدبارداری | ۱/۰ درصد |
| آمپول ضدبارداری | ۴ درصد |
| قرص‌های ترکیبی ضدبارداری | ۷ درصد |
| چسب ضدبارداری | ۷ درصد |
| حلقه ضدبارداری | ۷ درصد |
| دیافراگم | ۱۷ درصد |
| اسفنج ضدبارداری | خانم‌های دارای سابقه بارداری: ۱۴ درصد سایر خانم‌ها: ۲۷ درصد |
| کاندوم مردانه | ۱۳ درصد |
| کاندوم زنانه | ۲۱ درصد |
| ثبت روزهای باروری در تقویم قاعدگی | بین ۲ تا ۲۳ درصد |
| وازکتومی | ۱۵/۰ درصد |
| توبکتومی | ۵/۰ درصد |
لازم به ذکر است هیچ‌کدام از این روش‌ها به جز انواع کاندوم نمی‌توانند در عین پیشگیری از بارداری، شما را در برابر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی محافظت کند؛ چرا که برخی از این بیماری‌ها از راه رابطه دهانی، مقعدی و حتی تماس پوستی نیز منتقل می‌شوند.
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
تحت شرایط زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- احساس درد دائمی در ساق پا
- احساس درد و سنگینی در قفسه سینه
- تنگی نفس ناگهانی
- علائم حساسیت شدید (تورم زبان، گلو و صورت، تنگی نفس و مشکل بلع)
- سردرد شدید ناگهانی که با سردردهای معمول متفاوت است.
- احساس ضعف و بی‌حسی پا و دست
- مشکل در صحبت‌کردن
- زردی پوست و سفیدی چسم (به‌خصوص اگر همراه با تب، خستگی، کاهش اشتها، ادرار تیره و کم‌رنگ‌شدن مدفوع باشد.)
- درد و تورم شکم
- خون‌ریزی بیشتر از حد معمول دوره پریود
- مشکوک شدن به شکستن ایمپلنت
- اختلال خواب
- احساس وجود توده در سینه
ارسال دیدگاه