بعضی از افراد معتقد هستند که یک زن زمانی به کمال خود می‌رسد که باردار و مادر شود. این عقیده، درست یا غلط، بر اهمیت و حساسیت بسیار زیاد دوره‌ی بارداری صحه می‌گذارد. در این دوره اعضاء هر خانواده‌ای سعی دارند تا به اندازه‌ی بودجه، توان و بضاعت خودشان، بهترین امکانات برای مادر باردار و جنین او فراهم کنند. یکی از کارهایی که در همین راستا انجام‌ می‌شود، خرید مکمل‌ها و مولتی‌ویتامین‌های ویژه‌ی دوران بارداری است. علاوه بر چالش انتخاب بهترین و مناسب‌ترین مولتی‌ ویتامین، بهترین زمان مصرف قرص مولتی ویتامین در بارداری نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.

وضعیت سلامت و زندگی یک خانم باردار در این دوره و حتی تا مدت‌ها پس از آن دستخوش تحولات و تغییرات فراوان جسمی و روانی قرار می‌گیرد. به همین دلیل مهم است که بدانیم چطور با این تغییرات مواجه شویم و به چه ترتیبی با آن‌ها برخورد کنیم تا این دوره نیز بدون لطمه و تلخی، به خوشی پایان گیرد. در مقاله‌ی حاضر درباره‌ی این سؤال‌ها و مسائل، خصوصاً سؤال‌های پیرامون مصرف مولتی‌ ویتامین در دوران بارداری خواهیم پرداخت.

علت نیاز به مصرف مولتی ویتامین و مکمل‌ها در دوران بارداری

در دوران بارداری، جنین شما تمام نیازهای خود از جمله مواد مغذی لازم را از بدن شما دریافت می‌کند. به همین دلیل ممکن است، بدن در دوران بارداری بیشتر از معمول به مواد مغذی، ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز داشته باشد. مصرف مکمل دوران بارداری و خوردن غذاهای سالم و مقوی باعث می‌شود تا بیشتر نیازهای خود و فرزندتان را به طور همزمان تأمین کنید. با این اوصاف، پاسخ سؤال به طور کلی و با توجه به تجویز و توصیه‌ی پزشک شما این است؛ بله!

بدن در دوره‌ی بارداری به چه ویتامین‌ها و چه نوع مولتی ویتامینی نیاز دارد؟

نام ماده‌ی مغذی	میزان نیاز روزانه	عملکرد در بدن	منابع غذایی
کلسیم	بین ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ میلی گرم	استحکام و سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها	شیر و فرآورده‌های لبنی، مغز تخمه‌ی آفتاب‌گردان، انجیر خشک، پرتقال، لوبیا سفید
آهن	حدود ۲۷ میلی گرم	کمک به گلبول‌های قرمز برای اکسیژن‌رسانی	گوشت قرمز، عدس، کشمش، کینوا، اسفناج
ید	۲۲۰ میکرو گرم	بهبود عملکرد مغز	غذاهای دریایی، تخم مرغ، توت فرنگی، شیر کامل (پر چرب)
کولین (ویتامین B4)	۴۵۰ میلی‌ گرم	بهبود عملکرد حافظه، کنترل بهتر عضلات، ثأثیر مثبت بر روحیه و خلق	نخود فرنگی، دانه‌ی چیا، مغز تخمه‌ی کدو
ویتامین A	۷۵۰ الی ۷۷۰ میلی گرم	رشد استخوان‌ها، بهبود قوای بینایی، زیبایی و سلامتی پوست	تخم مرغ، هویج، پسته، جگر مرغ و گوسفند، فلفل دلمه‌ای
ویتامین C	۸۰ الی ۸۵ میلی گرم	سلامتی دندان، استخوان و لثه	گوجه فرنگی، توت فرنگی، مرکبات، جعفری، کیوی
ویتامین D	۶۰۰ واحد	کمک به تشکیل سلامت دندان و استخوان در جنین	نور خورشید، شیر بادام، تخم مرغ
ویتامین B6	۱/۹میلی گرم	کمک به جذب پروتئین، چرب و کربوهیدرات، تشکیل گلبول‌های قرمز خون	موز، گردو، کنجد، شاهدانه، انار، سینه‌ی مرغ
ویتامین B12	۲/۶ میلی گرم	سلامت سیستم عصبی، کمک به تشکیل گلبول‌های قرمز	کشک، زرده‌ی تخم مرغ، جگر گوسفند
فولیک اسید	۶۰۰ میلی گرم	پیشگیری از مشکلات مغزی و ستون فقرات، کمک به رشد و تکامل جنین و جفت	مارچوبه، عدس، اسفناج، آووکادو، ذرت شیرین

تفاوت‌های مولتی ویتامین دوران بارداری و باقی مولتی ویتامین‌ معمولی چیست؟

مولتی ویتامین‌های دوران بارداری برای زنان باردار یا زنانی تهیه شده است که قصد بارداری دارند. این مکمل‌ها در مقایسه با یک مولتی ویتامین معمولی، دارای مقادیر بیشتری از مواد مغذی، مواد معدنی و ویتامین‌هایی هستند که در دوران بارداری به آنها نیاز دارید. اگر قصد بارداری دارید، مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری را قبل از اقدام به بارداری شروع کنید.

بدن شما به طور معمول از ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی موجود در غذاها برای قوی و سالم ماندن استفاده می‌کند. در دوران بارداری، علاوه بر شما، جنین در حال رشد شما هم تمام مواد مغذی لازم را از طریق شما و بدن شما دریافت می‌کند. بنابراین در دوران بارداری بیشتر از قبل به مواد مغذی نیاز خواهید داشت. اگر چندقلو (دوقلو، سه قلو یا بیشتر) باردار هستید، ممکن است نسبت به بارداری یک جنین، به مواد مغذی بیشتری نیاز داشته باشید. مولتی ویتامین انتخابی شما برای دوران بارداری باید بتواند مقدار مناسبی از مواد مغذی مورد نیاز شما و جنین(ها) را در این دوران تأمین کند.

اگر گیاه‌خوار هستید، آلرژی غذایی خاصی دارید یا به هر دلیل نمی‌توانید غذاهای به خصوصی را بخورید، ممکن است لازم باشد برای جبران این کمبود مکملی مصرف کنید تا به شما در دریافت آن مواد کمک کند.

بهترین زمان مصرف قرص مولتی ویتامین در بارداری

در آرمانی‌ترین حالت، مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری را بایستی قبل از اقدام به بارداری شروع کرد. در واقع، به طور کلی به زنان در سنین باروری توصیه می‌شود که پس از مشورت با پزشک، به طور منظم مولتی ویتامین‌ دوران بارداری مصرف کنند. لوله‌ی عصبی جنین، که به مغز و نخاع او تبدیل می‌شود، در ماه اول بارداری رشد می‌کند، شاید حتی قبل از این که باخبر شوید باردار هستید.

مولتی ویتامین دوران بارداری جایگزین یک رژیم غذایی متعادل و کامل نیست!

یک رژیم غذایی برای متعادل و کامل بودن، باید حاوی مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی باشد. با این حال همچنان باید یک مولتی ویتامین مناسب قبل و حین بارداری مصرف کنید تا مطمئن شوید که مواد مغذی مورد نیاز بدن و جنین را به اندازه کافی دریافت می‌کنید. به علاوه، نباید فراموش کرد که هر مولتی ویتامین‌ مخصوص دوران بارداری با این پیش فرض ساخته می‌شود که فرد مصرف‌کننده‌ی آن‌ها از یک رژیم غذایی سالم پیروی می‌کند. به همین دلیل است که حتی بهترین و گران قیمت‌ترین مولتی ویتامین مخصوص دوران بارداری هم، اگر رژیم غذایی خوبی نداشته باشید، کمک چندانی به شما و جنین‌تان نخواهد کرد.

چه کسانی باید از مولتی ویتامین دوران بارداری استفاده کنند؟

ممکن است شما هم مثل بسیاری از مردم مولتی ویتامین مخصوص دوران بارداری را مختص استفاده در همین دوران بدانید. اما خوب است بدانیم که مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری را بایستی قبل از شروع اقدام به بارداری هم مصرف کنید. به این ترتیب شما و فرزندتان در هفته‌های اول بارداری _زمانی که رشد جنین در فعال‌ترین حالت خود است_ بیشترین مواد مغذی را دریافت کنید. همان طور که بالاتر نیز گفته شد، حتی بعضی از پزشکان توصیه می‌کنند همه‌ی زنان در سال‌های باروری از این مکمل‌ها استفاده کنند.  همین طور ممکن است پزشک شما توصیه کند که مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری را تا چند ماه پس از تولد نوزاد نیز ادامه دهید، به خصوص اگر با شیر مادر فرزند خود را تغذیه می‌کنید.

چند راهنمایی ساده برای انتخاب مولتی ویتامین دوران بارداری

انتخاب این که کدام مولتی ویتامین را برای دوران بارداری انتخاب کنید، می‌تواند وظیفه‌ای بیش از حد سنگین و بسیار مشکل به نظر برسد. اما با این توصیه‌های ساده می‌توانید آن را آسان‌تر کنید.

– اولین و مهم‌ترین چیزی که باید حین این انتخاب به خاطر بسپارید، این است که فقط و فقط یک مکمل را انتخاب و مصرف کنید. پیش از انتخاب و خرید دقت کنید و در ماه‌های بعد به انتخاب و نظم مصرف آن پایبند باشید‌. از استفاده‌ی چند مکمل، یا تغییر دادن مکمل مصرفی خود در میانه‌ی بارداری پرهیز کنید.

– مراقب باشید که مکملی که انتخاب می‌کنید، حاوی مواد غیر ضروری و مضری مثل مخمر، نمک، رنگ مصنوعی، طعم‌دهنده یا نگهدارنده نباشد.

– علاوه بر بررسی وجود و میزان اسید فولیک و آهن، برای دوران بارداری به دنبال مکملی باشید که حاوی کلسیم و ویتامین D باشد. زیرا این دو ماده به رشد دندان‌ها و استخوان‌های فرزند شما کمک می‌کنند. همین طور داشتم ویتامین C، ویتامین A، ویتامین E، ویتامین B، روی و ید نیز برای مادر و کودک بسیار مفید است.

– ترجیحات شخصی، حساسیت‌ها، نیازهای مذهبی یا ویژه‌ی خود را در نظر بگیرید.

برای مثال آیا به یک مولتی ویتامین کوشر یا کاملاً گیاهی نیاز دارید؟ شاید هم لازم باشد از ضد حساسیت بودن مکمل خود مطمئن باشید. ممکن است سابقه‌ی جراحی‌های لاغری داشته باشید یا با کم‌خونی شدید دست و پنجه نرم کنید. همه‌ی این موارد را حین انتخاب در نظر بگیرید.

– هیچ کس دوست ندارد برای فرزندش از نظر مالی کم بگذارد، اما در نظر گرفتن هزینه هم در انتخاب مکمل دوران بارداری مهم است. پس از یک نگاه اجمالی بعضی از مولتی ویتامین‌های دوران بارداری ممکن است بی‌دلیل گران به نظر برسند، اما در عوض می‌بینید برای مدت طولانی‌تر کافی هستند و در نهایت نسبت به باقی گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. همین طور ممکن است حاوی DHA یا همان دکوهگزانوئیک اسید (نوعی امگا ۳ واجب در دوران بارداری) باشند و شما را از مصرف مکمل اضافه‌تر بی‌نیاز کند.

– بله، مکمل‌های پاستیلی رنگارنگ، شیرین و خوش‌بو هستند و راحت‌تر بلعیده می‌شوند و مصرف ویتامین‌ها را برای بعضی از افراد آسان‌تر می‌کنند. با این حال، معمولاً بعضی از مواد مغذی ضروری را ندارند یا فقط در دوزهای پایین دارند. این موضوع به ویژه درباره‌ی آهن صادق است. اگر برای بلعیدن قرص‌ها مشکل دارید، متخصص تغذیه یا پزشک‌تان می‌تواند به شما کمک کند تا بدون به خطر انداختن میزان دریافتی مواد مغذی مورد نیازتان، یک گزینه‌ی بهتر و مناسب‌تر پیدا کنید.

کپسول پریناتال ویتالی تون ۶۰ عددی

چه زمانی از شبانه‌روز برای مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری مناسب‌تر است؟

مولتی ویتامین ویژه‌ی دوران بارداری هم حاوی مواد مغذی و ویتامین‌های محلول در آب است و هم مواد مغذی محلول در چربی. به همین دلیل بهتر است با یکی از وعده‌های غذایی روزانه که حاوی بیشترین منابع چربی است مصرف شود. پیشنهاد می‌شود این وعده‌ی غذایی ناهار یا صبحانه باشد، تا از مشکلاتی مثل رفلاکس و ناراحتی معده جلوگیری شود. با این حال اگر مصرف این مکمل‌ها باعث حالت تهوع شما می‌شوند، بهترین زمان برای مصرف آن‌ها، همراه شام یا همراه با یک میان‌وعده قبل از خواب است.

عوارض احتمالی مصرف مکمل‌های دوران بارداری

آهن موجود در این مکمل‌ها _خصوصاً به دلیل آن که بیش از حد معمول است_ می‌تواند باعث یبوست و تیره شدن مدفوع، بی‌اشتهایی، درد معده یا حتی اسهال شود. شما می توانید این عوارض را خود را با نوشیدن مایعات زیاد، خوردن میوه و سبزیجات غنی از فیبر بیشتر و فعالیت بدنی کاهش دهید. از دیگر عوارض کمتر شایع مصرف این مکمل‌ها همچنین می‌توان به کمر درد، درد عضلانی، سرگیجه، تاری دید، خشکی چشم، زرد شدن دندان شوند.

آنسفالی یا بی‌مخ‌زایی، زمانی اتفاق می‌افتد که جمجمه و مغز کودک به درستی شکل نگرفته باشند. متأسفانه نوزادانی که با آنسفالی متولد می‌شوند، زنده نمی‌مانند.

اسپینا بیفیدا یا عارضه‌ی شکاف در مهر‌ها نیز زمانی اتفاق می‌افتد که ستون فقرات به درستی شکل نگیرد و به همین علت کودک ممکن است معلولیت جسمی داشته باشد. همان طور که می‌بینید، مصرف نکردن مکمل ویژه‌ی دوران بارداری ممکن است، پیامدهای ناگواری داشته باشد.

یادآوری مهم: اگر از مسکن‌ها، داروهای قلبی، قرص‌های فشار خون بالا، یا هر داروی دیگری استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این داروها می‌توانند با قرص‌های مکمل دوران بارداری تداخل داشته باشند.

مصرف مکمل دوران بارداری چه فایده‌هایی دارد؟

• بعضی از معلولیت‌های مادرزادی ممکن است در ماه اول بارداری و قبل از این که متوجه شوید باردار هستید، بروز کنند. مثلاً برای جلوگیری از نقص در لوله‌ی عصبی، مصرف اسید فولیک لازم است، زیرا لوله عصبی جنین به مغز او تبدیل می‌شود و در اوایل بارداری رشد می‌کند.
• شروع مصرف ویتامین D قبل از باردار شدن می‌تواند استخوان و دندان‌های فرزند شما را تقویت کند و همینطور خطر سقط جنین را در سه ماه اول بارداری به شدت کاهش دهد. دریافت ویتامین D از گوشت قرمز، جگر و زرده‌ی تخم مرغ ممکن است. اما کم‌خونی و فقر آهن در اوایل بارداری پدیده‌ای شایع است و به همین علت زنان باردار نسبت به دیگر زنان، به مقدار آهن بیشتری نیاز دارند. آهن موجود در مولتی ویتامین دوران بارداری می‌تواند جریان اکسیژن‌رسانی به اندام‌های شما و جنین را به خوبی حفظ کند.
• بدن شما برای حمایت از فرآیند بارداری به تخمک‌های سالم نیاز دارد. این تخمک‌ها ۹۰ روز قبل از رها شدن، تولید می‌شوند و رشد می‌کنند. بنابراین مصرف مکمل و رژیم غذایی مناسب، حتی پیش از بارداری نیز بسیار اهمیت دارد.

قرص مولتی ویتامین مینرال پرگنازون هلث اید ۳۰ عددی

آیا مکمل ویژه‌ی دوران بارداری به شما کمک می‌کند باردار شوید؟

شاید نمی‌دانید چه زمانی باید مصرف مکمل‌های دوران بارداری را شروع کنید و می‌خواهید بدانید آیا مصرف آن‌ها می‌توانند باروری شما را افزایش دهند، یا نه.

در حال حاضر پزشکان اعتقاد دارند که مکمل‌های مخصوص دوران بارداری، باروری شما را افزایش نمی‌دهند، اما می‌توانند به شما کمک کنند بارداری سالمی را تجربه کنید و از عوارض احتمالی بارداری جلوگیری کنید.

اما یک مطالعه‌ی تازه می‌گوید که ویتامین B، اسید فولیک، اسیدهای چرب امگا ۳ و رژیم‌های غذایی سالم ممکن است در افزایش قدرت باروری مؤثر باشند‌. شما می توانید برخی از این مواد را در مکمل‌های دوران بارداری بیابید. مولتی ویتامین‌ بارداری می‌تواند به تنظیم‌ شدن چرخه‌ی تخمک‌گذاری شما کمک و بدن‌تان را برای بارداری آماده کند.

توصیه می‌شود زنانی که قصد بارداری دارند، دست کم سه ماه قبل از بارداری مصرف این مکمل‌ها را آغاز کنند.

آیا مولتی ویتامین یوروویتال کامپلیت برای دوران بارداری مناسب است؟

مکمل‌های ویژه‌ی دوران بارداری با توجه به نیازهای متفاوت و بیشتر شما در این دوران تهیه می‌شوند، تا بتوانند نیاز مادر و کودک را به طور همزمان تأمین کنند. به همین دلیل استفاده کردن از یک مکمل مولتی ویتامین معمولی، احتمالاً فقط نیاز‌های تغذیه‌ای مادر را رفع خواهند کرد و جنین را بی‌نصیب خواهند گذاشت، که می‌تواند برای سلامت او بسیار خطرناک باشد.

به همین علت استفاده از مولتی ویتامین یوروویتال کامپلیت به جای مکمل ویژه‌ی دوران بارداری به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌شود.

آیا مکمل‌های دوران بارداری بر رشد موها و ناخن‌ها اثر دارند؟

البته که نباید از هیچ مکملی، از جمله مکمل‌های دوران بارداری انتظار معجزه داشته باشیم. با این حال این دسته از مکمل‌ها سرشار از اسید فولیک و ویتامین‌های گروه B هستند که مسئولیت رشد دادن سلول‌های سالم را بر عهده دارند و بله، سلول‌های پوست، مو و ناخن هم در میان سلول‌های سالم جای می‌گیرند. با این حال استفاده از این مکمل‌ها بیش از حد توصیه شده (چند ماه پس از تولد نوزاد، با نظارت پزشک) برای جلوگیری از ریزش مو، اثر خاصی نخواهند داشت و توصیه نمی‌شوند.

آیا با مصرف مکمل‌های دوران بارداری می‌توان سلامت دهان و دندان مادر را بهبود بخشید؟

بالا رفتن سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن در دوران بارداری می‌تواند به طور موقت بافت‌ها و استخوان‌هایی را که دندان را در جای خود نگه می‌دارند، شل و ضعیف کند. همین طور باعث اسیدی‌تر شدن بزاق می‌شود که می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌ها شود. مولتی ویتامین‌های دوران بارداری حاوی کلسیم و ویتامین D هستند که به حفظ سلامت دندان‌ها در این دوران کمک بزرگی می‌کنند و از درد و حساسیت دندانی و التهاب لثه تا حد زیادی جلوگیری خواهند کرد.

آیا مصرف مکمل‌های دوران بارداری باعث افزایش وزن می‌شوند؟

نه! تا امروز هیچ مدرکی مبنی بر این که مصرف  مولتی ویتامین‌های دوران بارداری باعث افزایش وزن شما می شوند، به دست نیامده است.

پس چرا وزن من در دوران بارداری به طور ناگهانی بالا رفته است؟

اکثر زنان باردار در طول بارداری خود بین ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند، چه از مکمل مخصوص دوران بارداری استفاده کنند یا نه. از آن جایی که مکمل‌ها داری کالری صفر نیستند، افزایش وزن احتمالاً به دلیل خود بارداری است. آهن موجود در ویتامین‌های دوران بارداری می‌تواند باعث یبوست و نفخ شود و کاری کند که لباس‌ها به تن شما تنگ‌تر شوند، اما هیچ کس نمی‌تواند به طور قطعی آن‌ها را عامل افزایش وزن شما اعلام کند. اما اگر در هر مرحله از بارداری خود متوجه افزایش وزن ناگهانی شدید، به سرعت به پزشک خود مراجعه کنید.