مواد معدنی ضروری – زینک (روی)
در گذشته، کمبود شدید زینک به عنوان یک دلیل اندمیک کاهش هورمون های جنسی و کوتولگی در افراد روستایی ایرانی شناخته می شد. چند مطالعه ی اخیر نشان داده است که کمبود زینک ممکن است به طور قابل توجهی مرگ و میر ناشی از اسهال و عفونت های قسمت فوقانی دستگاه تنفس را بالا ببرد. در میان آهن، ید و ویتامین A ، کمبود زینک یکی از مهم ترین کمبود های عناصر کم مصرف غذایی در جهان می باشد. چندین مطالعه جدید نشان داده است که مصرف مکمل های زینک در افراد پر ریسک منافع قابل توجهی داشته است.
منابع غذایی
گوشت، مرغ ، آجیل وعدس یکی از غنی ترین منابع زینک هستند. در رژیم غربی محصولات غذایی همچون غلات موجود در صبحانه (corn flakes) غنی از زینک هستند و به طور چشمگیری نیازهای بدن به زینک را تامین می کنند. تقریبا ۴۵٪ از بزرگسالان ممکن است دریافت زینک به اندازه کافی از رژیم غذایی نداشته باشند.
مقدار مورد نیاز زینک از رژیم های غذایی
مقدار مورد نیاز توصیه شده ی زینک بسته به جنسیت و سن متفاوت است. دوز زینک در کودکان ۳ میلی گرم و در بزرگسالان ۸ میلی گرم است. این مقدار مورد نیاز طی دوران بارداری و شیردهی افزایش می یابد.
متابولیسم
مقدار متوسط زینک بدن در بزرگسالان ۱.۵ تا ۲.۵ گرم است که با مقدار آهن یکسان می باشد. مقدار زیادی از زینک بدن( ۶۰٪) در استخوان ها و عضلات قرار دارد. زینک به طور فعال در سراسر روده باریک جذب می شود و به طور معمول جذب زینک از ۲۰ ٪ تا ۴۰٪ کافی است البته بستگی به شرایط زینک در بدن هم دارد.
زینک به طور عمده در دوازدهه و ژئوژنوم جذب می شود و کمتر در ایلئوم و روده ی بزرگ جذب می شود. در هنگام هضم، زینک موجود در غذا آزاد می شود و کمپلکس هایی با لیگاند های مختلفی را تشکیل می دهد از جمله: آمینواسید ، فسفات ، اسیدهای آلی و هیستیدین؛ سپس کمپلکس زینک لیگاند، از سراسر روده ی باریک، هم به صورت فرآیند های فعال و هم غیر فعال جذب خواهد شد. پس از جذب، جریان پورت کبدی زینک را به سمت کبد می برد.
جذب زینک یک کنترل پیچیده ی هموستاتیک است که با متالوتیونین تنظیم می شود. این متالوپروتئین همچنین به مس و دیگر کاتیون ها نیز متصل می شود. متالوتیونین در سلول های روده تمایل بیشتری به زینک نسبت به مس دارد که این برای درمان بیماری ویلسون مفید خواهد بود زیرا مصرف منظم روی می تواند به صورت رقابتی جذب مس را در روده مسدود کند. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که مصرف بیش از حد زینک در افراد سالم چنانچه با مصرف مقادیر متعادل از مس همراه نباشد سبب کمبود مس میشود.
اسید فیتیک موجود در انواع نان عامل کاهنده جذب زینک می باشد.
مسیر اصلی دفع زینک از دستگاه گوارش می باشد. ۱۰ درصد از زینک جریان خون هم توسط ادرار دفع می شود. همئوستاز زینک احتمالا از طریق تعادل بین جذب و دفع مدفوعی اندوژنوس زینک صورت می گیرد.
کمبود زینک رژیم غذایی
کمبود خفیف زینک رژیم غذایی در سرعت رشد اختلال به وجود می آورد درحالی که کمبود شدید آن باعث عقب افتادگی ذهنی می شود. دیگر تظاهرات بالینی کمبود زینک شامل بلوغ دیررس ، ناتوانی جنسی ، کمبود هورمون های جنسی ، کمبود تعداد اسپرم ، ریزش اسپرم ، اختلال چشایی ، تضعیف سیستم ایمنی ، شب کوری ، تاخیر در بهبود زخم و زخم های متنوع پوستی می باشد. تغییرات پوستی به صورت اولیه در اندامها و روزنه های بدن رخ می دهد و غالبا به صورت اریتماتوز ، vesiculobullous و زخم های چرکی مشخص می شود. دیگر نشانه و علامت های کمبود زینک شامل از دست دادن قدرت چشایی ، تغییر رنگ مو و راحت کنده شدن موها می باشد. علامت های دیگری مثل شب کوری ، اختلال در اشتها ، تاخیر در بهبود زخم ، زخم بستر و کاهش تعداد اسپرم نیز در کمبود زینک دیده شده است ولی اختصاصی این وضعیت نیستند.
یافته هایی از این قبیل که نشانگر کمبود زینک است در بیماریی های مزمنی مثل سوتغذیه ، سندرم های سوجذب مثل IBD ، طولانی بودن زمان شیردهی و انتروکولیت نکروز دهنده در نوزادان زودرس توضیح داده می شود. کاهش جذب و ذخایر زینک در بیمارانی که برای چاقی تحت بای پس معده قرار گرفته اند دیده شده است. بیماران سیروز الکلی غالبا غلظت کبدی زینک آنها کم است. مواردی از کمبود زینک در میان افراد مسن و افراد با کیفیت پایین رژیم غذایی گزارش شده است. در این موارد کمبود زینک رژیم غذایی ممکن است با داروهایی که دفع ادراری زینک را افزایش می دهند بدتر شود این داروها شامل دیورتیک های تیازیدی (مانند هیدرو کلروتیازید و ترکیبات دارویی آن) ، دیورتیک های قوس هنله (مانند فوروزماید) و مسدود کننده های گیرنده ی آنژیوتانسین ( مانند انالاپریل و کاپتوپریل) می باشند. با توجه به توضیحات ارائه شده بیماران با مشکلات روده، بیماران قلبی و عروقی، افراد دچار سوء تغذیه و مادران شیرده حتما باید به صورت مرتب از مکملهای دارای مقادیر متناسب زینک استفاده نمایند.
کمبود زینک همچنین می تواند در بیمارانی دیده شود که مجبور به تغذیه کامل تزریقی(TPN) می باشند.
در افراد دیابتی نیز تغییر در متابولیسم زینک دیده می شود. هم دیابت تیپ ۱ و هم تیپ ۲ می توانند باعث تغییر سطوح خونی زینک شوند که ممکن است این اتفاق نقشی در تضعیف سیستم ایمنی به علت دیابت داشته باشد. مکمل های زینک در بیماران دیابتی ممکن است باعث تقویت سیستم ایمنی بشوند اما مکمل های زینک همچنین می توانند باعث افزایش HbA1c شوند که نشانگر عدم تحمل به گلوکز در افراد دیابتی است. بنابراین افراد دیابتی بهتر است از دوزهای پایین زینک به صورت دائمی استفاده نمایند.
کمبود خفیف زینک، مخصوصا در کشورهایی که منابع غذایی آنها محدود است متداول است. در ضمن اینکه افرادی که در این کشورها زندگی می کنند در خطر کمبود زینک به علت رژیم های حاوی فیتات بالا (موجود در انواع نان) نیز قرار دارند.
شواهدی مبنی بر نقش مکمل های زینک در افزایش سرعت رشد کودکان وجود دارد و چندین مطالعه، سود دهی مصرف مکمل های زینک در کودکان با اسهال حاد را در کشورهایی با منابع محدود نشان داده است.
مصرف مکمل های زینک در طی دوران حاملگی برای زنان دارای کمبود خفیف زینک به نظر می رسد رشد جنین را تقویت می کند و از ریسک زایمان زودرس و اسهال در نوزاد می کاهد. زینک همچنین در درمان سرماخوردگی استفاده شده است.
سمیت
انسان نسبت به مصرف زیاد زینک یعنی نزدیک ۱۰۰ میلی گرم روزانه بسیار تحمل دارد. دوزهای بسیار زیاد از مکمل های زینک یا مصرف بیش از حد زینک از مواد غذایی و نوشیدنی ها باعث مشکلات گوارشی غیر اختصاصی می شوند که شامل درد شکم ، اسهال ، تهوع و استفراغ است. زینک ممکن است با جذب مس تداخل ایجاد کند و مصرف بیش از اندازه ی زینک می تواند باعث کمبود مس شود. درمان مسمومیت با زینک ، درمان های اولیه حمایتی است اگرچه شلاته کردن با ادتات در بعضی از موارد شدید استفاده می شود.
داروخانه نورادارو
برای تهیه مکمل روی اینجا کلیک کنید
… [Trackback]
[…] Read More on that Topic: yeksoal.com/سلامت-و-زیبایی/نقش-روی-در-بدن/ […]