موسیقی

خب، برای همه ما پیش آمده است که هنگام مواجهه با استرس، یک موقعیت خطرناک یا سرما، مو بر تنمان راست شده باشد.

در این طور مواقع، قسمتی از مغز ما به نام آمیگدال، سیگنال‌هایی به هیپوتالاموس می‌فرستد، هورمون‌های استرسی اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین ترشح می‌شوند، همزمان با افزایش ضربان قلب، این هورمون‌ها باعث می‌شوند که ماهیچه‌های خیلی کوچک کنار فولیکول موها، منقبض بشوند موها راست بشوند و در بدن احساسی شبیه مور مور شدن پیدا کنیم. در این حالت پوست، شبیه پوست مرغ پرکنده می‌شود.

اما هنگام گوش کردن به موسیقی یا فیلم یا خواندن کتاب هم ممکن است، حالتی تقریبا مشابه برای ما رخ بدهد.

حتما برای شما پیش آمده است که وقتی یک موسیقی دلخواه را گوشی می‌کنید، هنگامی که به یک سکانس تأثیرگذار فیلم می‌رسید یا یک پاراگراف هیجان‌انگیز را می‌خوانید، تحت تأثیر قرار می‌گیرد و مو بر تنتان راست می‌شود.

از منظر شناختی، این حالت قابل بررسی است. کلا ما موسیقی و فیلم و خواندنی دلخواه، زیاد داریم، اما فقط گاهی دچار این احساسات می‌شویم و نه همیشه. گویی باید یک حالت آمادگی خاص پیدا کنیم و ذهنمان برای پذیرش این تجارب، «باز» بشود و بعد با طی یک مراحل مقدماتی، حس کنیم به نقطه اوج نزدیک شده‌ایم.

به عبارت دیگر، ما رفته رفته به جایی می‌رسیم که پیش‌بینی می‌کنیم به نقطه اوج اثر نزدیک شده‌ایم.

در هنگام گوش کردن به موسیقی این حالت، هنگام تغییر ناگهانی صدا و لحن اجرای ترانه‌های ایجاد می‌شود.

جالب است بدانید که همه این قابلیت رسیدن به اوج‌های یا ار..گا..سم‌های معنوی را ندارند. حتما برایتان پیش آمده که وقتی به یک لحظه ناب موسیقیایی یا سینمایی رسیده‌اید، اطرافیانی بوده‌اند که با بی خیالی محض در کنارتان ایستاده باشند و خودمانیم، در این طور مواقع، چقدر حس می‌کنیم که به شعورمان توهین می‌شود!

خب، راست‌اش را بخواهید، شرایط خاصی باید مهیا شود که فرد واجد چنین حساسیت و آستانه تحریکی بشود:

۱- تجارب و دانش قبلی و شعوری که باید موجود باشد

۲- ویژگی‌های فطری

۳- شرایط و حال و هوای خاص فرد در آن روز

در زبان فرانسوی اصطلاحی به نام frisson برای این امر وجود دارد. مطالعات نشان داده‌اند که دو سوم افراد، این حالت را تجربه می‌کنند و یک سوم افراد از آن بی‌بهره می‌مانند.

به تازگی دکتر یک استاد روانشناسی اجتماعی، به نام دکتر Amani El-Alayli در این زمینه تحقیقی انجام داده است. او برای این کار سوژه‌های آزمایش را به آزمایشگاهی برد و با اندازه‌گیری میزان مقاومت الکتریکی پوست، در هنگام برانگیختگی احساسی کار خود را پیش برد.

این محقق، برای آنها قطعاتی منتخب از باخ، شوپن، ونجلیس، هانس زیمر و گروه Air Supply را پخش کرد.

در همه این قطعات، لحظاتی چرخش موسیقایی وجود داشت. از سوژه‌ها خواسته شد که با فشردن یک دکمه کوچک میزان حس برانگیختگی پوستی خود را ابراز کنند.

دست آخر مشخص شد که شخصیت سوژه‌ها در میزان برانگیختگی پوستی‌شان خیلی تأثیر دارد، آنهایی که ویژگی موسوم به باز بودن برای تجارب را دارند یا اصطلاحا تجربه‌اندوز Openness to experience هستند، به میزان بسیار بیشتری دچار این احساسات می‌شوند.

خب، نمی‌دانم که آیا شما هم جزو آن دسته‌ای هستید که هنگام گوش کردن به موسیقی و ترانه‌های احساس‌‌برانگیز، کلیپ‌های ویدئوی ذهنی به صورت همزمان درست می‌کنید یا نه، این خیالبافی یا daydreaming را هر کسی ندارد.

نتایج این پوهش در مجله روانشناسی موسیقی، چاپ شده است.

انسان‌های بدوی، زمانی برای محافظت خود از سرما، در یک مکانیسم حفاظتی، مو بر تنشان راست می‌شد، اما بعدا با استفاده از لباس، دیگر این مکانیسم، عملا مفید نبود و در انسان‌های خردمند، به شکل دیگری تکامل یافته است.

در یک تحقیق دیگر مشخص شده است که اگر به فردی نالوکسان که پادذهر مواد مخدر است، تزریق کنیم، این شخص تا زمان باقی ماندن اثر نالوکسان دچار Frisson نمی‌شود که نشانی از این امر است که مواد مخدر دورنزاد، یعنی ترشح شده از خود مغز، در اینجاد این تجربه، مؤثر هستند.

در پایان جالب است بدانید که همین کلیدواژه Frisson در اینترنت شما را به جاهای جالبی می‌رساند، مثلا این صفحه ردیت که در آن کاربران، سعی کرده‌اند موسیقی‌ها و سکانس‌ها و عکس‌هایی که در آن حالتی شبیه Frisson ایجاد می‌کند، به اشتراک بگذارند. یا صفحاتی مثل این.

و البته بسیار نیکوست که در یوتیوب هم همین واژه را جستجو کنید تا با کلی موسیقی جدید و خوب آشنا شوید.

منبع