تحقيقات نشان داده حيواناتي از خانواده سگ‌ها همانند انسان‌ها همان مراحل خواب را طي مي‌كنند البته سريع‌تر. محققان در آخرين تحقيقات خود نشان داده‌اند كه حيوان هر چه بزرگ‌تر باشد خواب‌هاي طولاني‌تري مي‌بيند. مغز جانوران هنگامي كه فعال است، جريان‌هاي الكتريكي خاصي را به وجود مي‌آورد. ثبت اين جريان‌ها با دستگاه‌هاي خاص را برداشتن نوارمغزي يا الكتروسفالومتري مي‌گويند. غير از اين جريان‌هاي الكتريكي كه حاكي از فعاليت مغز است، اتفاق ديگري هم مي‌افتد و آن حركات سريع چشمان بسته است كه به آن REMمي‌گويند. حشرات و ماهي‌ها خواب ندارند ولي برخي از پرندگان به اين مرحله از خواب مي‌رسند. اكثر پستانداران نيز خواب را تجربه مي‌كنند. خزندگان نيز احتمال دارد خواب را تجربه كنند و برخي از دانشمندان استدلال مي‌كنند كه رؤيا ديدن ما در خواب شايد ارثي باشد كه از خزندگان به ما رسيده است.

طي بررسي‌هاي علمي مشخص شده كه در خواب ديدن، جريان‌هاي الكتريكي مغز و

REMبا هم در ارتباط هستند. به اين ترتيب مي‌توان با مشاهده حركات چشم يا برداشتن نوار مغزي متوجه شد كه كسي خواب مي‌بيند يا نه. در مورد حيوانات هم وضع به همين شكل است. اين مسئله اثبات شده كه تقريباً همه پستانداران و پرندگان خواب مي‌بينند چون مي‌توان شاهد حركات چشم (REM) و ثبت جريان‌هاي الكتريكي مغزشان بود ولي نمي‌توان تشخيص داد كه حيوانات خواب چه چيزهايي را مي‌بينند. احتمالاً آنها خواب همان چيزهايي را مي‌بينند كه در طول روز با آن سر و كار دارند.

دليل خواب ديدن همچنان يك سؤال باقي مانده است ولي آنچه مي‌دانيم اين است كه نوزادان همه حيوانات بيشتر از ديگر رده‌هاي سني خواب مي‌بينند. اين شايد به خاطر اين باشد كه تحريك مراكز حسي باعث ايجاد اتصالات بيشتر عصبي مي‌شود. بهترين نظريه عملي براي بزرگسالان اين است كه خواب باعث تحريك قسمت‌هايي از مغز مي‌شود كه به حافظه ارتباط دارد. محققان در تحقيقات خود پي برده‌اند كه پرنده سهره تصنيف خواندن‌هاي خود را در خواب خود مي‌بيند يااينكه موش‌هاي آزمايشگاهي مسير مارپيچي را كه طي كرده‌اند در خواب مي‌بينند. امروزه مشخص شده آن دسته از حيواناتي كه خواب مي‌بينند مثل انسان خواب رنگي نيست و ممكن است سياه و سفيد باشد.

دنياي خوابيدن حيوانات متفاوت است

شيرها، خواب‌آلودترين حيوانات جنگل هستند. آنها ‌20 ساعت را در خواب به سر مي‌برند. اين مورد درباره ببر هم صدق مي‌كند چراكه آنها هم علاقه زيادي به خوابيدن دارند. در باره يوزپلنگ هم بايد گفت كه اين حيوان برخلاف همه گربه‌سانان، ‌شب را مي‌خوابد و روز به دنبال شكار مي‌رود. تحقيقات صورت گرفته از سوي جانورشناسان نشان ‌مي‌دهد، اردك‌هاي وحشي كه در ميان همنوعان خود به سر مي‌برند، با چشمان بسته به خواب مي‌روند، اما آن دسته از اردك‌هاي وحشي كه در حواشي زندگي مي‌كنند، با يك چشم باز و يك چشم بسته به خواب مي‌روند. اردك‌ها نيز در زمان خواب، سر را به عقب و نوك را به درون پرها فرو مي‌برند.
جالب است بدانيم كه جغدهاي برفي هيچ گاه به خواب زمستاني فرو نمي‌روند و حتي مي‌توانند در سرماي شديد دماي بدن خود را بين 38 تا 40 درجه حفظ كنند.

خواب زمستاني و رؤيا

بسياري از حيوانات خواب زمستاني دارند يعني حالت عدم‌فعاليت متابوليكي در حيوانات. در اين حالت، درجه حرارت بدن پايين مي‌آيد، تنفس آهسته‌تر مي‌شود و سوخت و ساز بدن كند مي‌گردد. دليل اين حالت در حيوانات، زنده ماندن در زمستان، بقا در زمان كمبود غذا و بهره‌برداري از بافت چربي است. بسته به گونه حيوانات، درجه حرارت محيط و زمان سال، ميزان خواب زمستاني متغير است. جالب است بدانيد به غير از حيواناتي چون خفاش‌ها، برخي از گونه‌هاي سنجاب زميني و جوندگان ديگر مانند موش لِمور، خارپشت اروپايي و پستاندار حشره‌خوار و جانوران كيسه‌دار و برخي از پرندگان چون پرستوها خواب زمستاني دارند. يكي از پرندگاني كه به خواب زمستاني معروف است مرغ مگس‌خوار مي‌باشد. علاوه بر اين موارد متعددي از پرندگان كوچك قادر به مرگ كاذب و طيف وسيعي از آنها به صورت منظم داراي خواب زمستاني هستند، اما آنچه هنوز مشخص نيست اينكه آيا حيواناتي كه به خواب زمستاني مي‌روند خواب هم مي‌بينند، موضوعي كه هنوز محققان و روانشناسان درك عميقي از آن ندارند و نتوانستند جوابي براي آن داشته باشند.

منبع: روزنامه جوان

کوچک کردن