آهنگ‌های مختلف با احساساتی که در زمان معین داریم، افرادی که با آن‌ها هستیم و یا به آن‌ها فکر می‌کنیم و مکان‌هایی که در آن حضور داریم پیوند می‌خورد و این پیوند ذهنی آن‌قدر محکم است که سال‌ها بعد با گوش کردن به همان موسیقی می‌توانیم تمام این احساسات، افراد و مکان‌ها را به یاد بیاوریم. درواقع خاطراتی که در حافظه بلندمدت ما قرار می‌گیرند تحت تأثیر موسیقی هستند.

در این زمینه مطالعات بسیار زیادی صورت گرفته است و دانشمندان در پی کشف این موضوع و دلیل تأثیر شگفت‌انگیز موسیقی بر یادآوری خاطرات بودند. مثلاً در یک تحقیق، دانشمندان از تعدادی جوان خواستند در یک پروژه شرکت کنند و برای آن‌ها آهنگ‌های معروف زمان نوجوانی‌شان را پخش کردند و به این نتیجه رسیدند که هرچقدر شرکت‌کنندگان با این آهنگ‌ها بیشتر آشنا بودند، قدرت و وضوح خاطراتی که با این آهنگ‌ها در ارتباط بود، به‌مراتب بیشتر بود. البته در مورد خاطرات خوشایند و ناخوشایند نمی‌توان به‌صورت قطعی نظر داد. در برخی موارد موسیقی آرامش‌بخش و شاد شما را به یاد خاطرات خوب می‌اندازد و موسیقی‌های غمگین، خاطرات ناراحت‌کننده را زنده می‌کند. در این تحقیقات به این نتیجه رسیدند که برخی از این خاطرات، ناراحت‌کننده و برخی خوشحال‌کننده هستند و به طور کلی از الگوی خاصی پیروی نمی‌کنند و درواقع به اولویت و علایق فرد بستگی دارند.

تأثیر موسیقی بر خاطرات در مغز انسان

همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، زمانی که به موسیقی قدیمی و آشنایی گوش می‌دهیم، این ذهن ما است که در زمان سفر کرده و به گذشته می‌رود و خاطرات را زنده می‌کند. حال ازنظر علمی چگونه این اتفاق توجیه می‌شود؟

ناحیه قشر پیشانی (Prefrontal Cortex) ناحیه‌ای است که بین موسیقی، احساسات و خاطرات ارتباط برقرار می‌کند، این منطقه از مغز درواقع برای مرور و بازبینی خاطرات گذشته است که طبق پژوهش‌ها در این قسمت از مغز در افراد مبتلا به آلزایمر و زوال عقل، هنوز فعالیت‌هایی رخ می‌دهد که از آن می‌توانند برای درمان بیماری‌های مذکور استفاده کنند.

در پژوهش‌های انجام شده در مورد رابطه فعالیت‌های مغزی و به یاد آوردن خاطرات در هنگام گوش کردن به موسیقی، از نوع تصویربرداری خاصی استفاده می‌شود. این نوع تکنولوژی تصویربرداری تشدید مغناطیس کارکردی (FMRI) نام دارد، در این تکنولوژی میزان خون اکسیژنه در مغز را می‌سنجند. زمانی که مغز مشغول انجام وظیفه‌ای خاص است، آن بخش از مغز به سوخت بیشتری نیازمند خواهد بود. سوخت مغز، اکسیژن و گلوکز است. ازاین‌رو هرچه بخشی از مغز بیشتر فعالیت کند، میزان مصرف سوخت آن نیز بالا خواهد رفت و جریان خون اکسیژنه بیشتری در آن نواحی از مغز جاری خواهد شد. بنابراین در طول انجام FMRI، زمانی که ناحیه‌ای از مغز مورداستفاده است آن قسمت به‌صورت نوری قرمزرنگ روشن می‌شود(neuromarketing.ir). در این شرایط وقتی این افراد موسیقی گوش می‌دهند قسمت‌های از مغز که به خاطرات مربوط می‌شود، روشن و فعال خواهد شد. که درواقع این قسمت‌های فعال در ناحیه قشر پیشانی (Prefrontal Cortex) قرار دارند.

توانایی موسیقی در ارتباطات ذهنی و به یادآوری خاطرات، می‌تواند به‌عنوان یک فعالیت درمانی برای درمان بیماری‌های مانند اختلالات شناختی، از دست دادن حافظه و بیماری آلزایمر و زوال عقل مورداستفاده قرار گیرد. موسیقی به‌عنوان یک فعالیت از مدت‌ها قبل حس لذت، آرامش و یادآوری خاطرات را در افراد مختلف زنده می‌کند، مهم نیست در چه سنی هستید با گوش کردن به موسیقی می‌توانید غرق در خاطرات خود شوید و آن‌ها را به مانند روز اول به یاد بیاورید. تحقیقات نشان می‌دهد که موسیقی در بازنویسی و یادآوری خاطرات کمک می‌کند، در واقع با شنیدن یک آهنگ آشنا و ارتباط آن آهنگ با یک رویداد و یا برهه زمانی خاص از زندگی، می‌توان عملکرد مغز را بهبود بخشید. متخصصان از این پدیده به‌عنوان شروع و ضربه به بیماران آلزایمری استفاده می‌کنند تا خاطرات از دست رفته‌شان را به یاد بیاورند. البته  موسیقی درمانی  تنها برای افراد درگیر آلزایمر استفاده نمی‌شود، بلکه  بهتر است در مراحل اولیه بیماری نیز اجرا شده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

منبع: ویکی پدیا ، بورسیکا