اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که گوش دادن به موسیقی جزو کارهای مورد علاقه شماست، حتما در زمان خرید یا دانلود فایل های با فرمت MP3 با عبارت های ۱۲۸kbps و  ۳۲۰kbps مواجه شده اید. فایل های ۳۲۰ حجم بالاتری دارند و معمولا این طور شنیده ایم که کیفیت بیشتری هم نسبت به فایل های ۱۲۸ دارند. اما داستان این اعداد و ارقام چیست و واقعا تفاوتی بین یک آهنگ MP3 در حالت ۱۲۸kbps و ۳۲۰kbps وجود دارد؟

حالا باید درباره بیت ریت (bitrate) صحبت کنیم. در علوم رایانه بیت ریت به تعداد بیت هایی گفته می شود که در هر واحد از زمان پردازش می شوند. بیت ریت با واحد بیت بر ثانیه (bits per second یا bps) بیان می شود که قبل از آن نیز یک پیشوند از سیستم SI مانند کیلو (kbps)، مگا (Mbps)، گیگا (Gbps) یا ترا (Tbps) قرار می گیرد. اما بیت ریت چه تاثیری روی یک فایل صوتی دارد؟ در زمان اجرای فرآیند فشرده سازی مانند ایجاد یک فایل mp3، ارتباط مستقیمی بین مقدار فضای مورد استفاده و کیفیت نهایی وجود دارد. در واقع یعنی سازنده فایل می تواند مشخص کند در هر ثانیه از فایل صوتی نهایی چند کیلوبیت مورد استفاده قرار بگیرد. در نتیجه اگر بیت ریت پایین تری انتخاب شود فضای کمتری به هر ثانیه از فایل اختصاص پیدا کرده و در نتیجه کیفیت آن کمتر می شود. به همین ترتیب اگر بیت ریت بالاتر انتخاب شود هم کیفیت فایل mp3 بیشتر خواهد بود. اگر بخواهیم همه این موارد را در یک جمله خلاصه کنیم باید گفت بیت ریت بالاتر به معنی اختصاص یافتن تعداد بیت های بیشتری در واحد زمان و در نتیجه وجود اطلاعات بیشتری از هر فایل صوتی در واحد زمان و سر انجام کیفیت بالاتر است.

اما برگردیم به سوال اول. آیا بین بیت ریت ۱۲۸kbps و ۳۲۰kbps تفاوتی وجود دارد؟ پاسخ مثبت است، البته اگر سطح شنوایی کسی که در حال گوش دادن به موسیقی است ایده آل باشد و همچنین خود فایل نیز جزئیات زیادی داشته باشد که اختصاص یافتن فضای بیشتر را منطقی جلوه دهد. اما آیا بین ۱۹۶kbps و ۳۲۰kbps تفاوتی وجود دارد؟ این بار کمی باید دقیق تر باشیم. درست است که باز هم تفاوت اطلاعات ذخیره شده در این دو بیت ریت وجود دارد، اما بسیاری از مردم جهان حتی در صورت داشتن شنوایی ایده آل هم نمی توانند تفاوتی بین فایل هایی با این دو بیت ریت قائل شوند. پس اگر می خواهید فایل های موزیک را روی دستگاهتان ذخیره کنید و به فکر بهینه سازی فضای ذخیره سازی هستید می توانید روی بیت ریت ۱۹۶kbps حساب کنید و به هیچ عنوان نگران از دست دادن کیفیت موزیک نباشید.