تحقیقات نشان داده حیواناتی از خانواده سگ‌ها همانند انسان‌ها همان مراحل خواب را طی می‌کنند البته سریع‌تر. محققان در آخرین تحقیقات خود نشان داده‌اند که حیوان هر چه بزرگ‌تر باشد خواب‌های طولانی‌تری می‌بیند. مغز جانوران هنگامی که فعال است، جریان‌های الکتریکی خاصی را به وجود می‌آورد. ثبت این جریان‌ها با دستگاه‌های خاص را برداشتن نوارمغزی یا الکتروسفالومتری می‌گویند. غیر از این جریان‌های الکتریکی که حاکی از فعالیت مغز است، اتفاق دیگری هم می‌افتد و آن حرکات سریع چشمان بسته است که به آن REMمی‌گویند. حشرات و ماهی‌ها خواب ندارند ولی برخی از پرندگان به این مرحله از خواب می‌رسند. اکثر پستانداران نیز خواب را تجربه می‌کنند. خزندگان نیز احتمال دارد خواب را تجربه کنند و برخی از دانشمندان استدلال می‌کنند که رؤیا دیدن ما در خواب شاید ارثی باشد که از خزندگان به ما رسیده است.

طی بررسی‌های علمی مشخص شده که در خواب دیدن، جریان‌های الکتریکی مغز و

REMبا هم در ارتباط هستند. به این ترتیب می‌توان با مشاهده حرکات چشم یا برداشتن نوار مغزی متوجه شد که کسی خواب می‌بیند یا نه. در مورد حیوانات هم وضع به همین شکل است. این مسئله اثبات شده که تقریباً همه پستانداران و پرندگان خواب می‌بینند چون می‌توان شاهد حرکات چشم (REM) و ثبت جریان‌های الکتریکی مغزشان بود ولی نمی‌توان تشخیص داد که حیوانات خواب چه چیزهایی را می‌بینند. احتمالاً آنها خواب همان چیزهایی را می‌بینند که در طول روز با آن سر و کار دارند.

دلیل خواب دیدن همچنان یک سؤال باقی مانده است ولی آنچه می‌دانیم این است که نوزادان همه حیوانات بیشتر از دیگر رده‌های سنی خواب می‌بینند. این شاید به خاطر این باشد که تحریک مراکز حسی باعث ایجاد اتصالات بیشتر عصبی می‌شود. بهترین نظریه عملی برای بزرگسالان این است که خواب باعث تحریک قسمت‌هایی از مغز می‌شود که به حافظه ارتباط دارد. محققان در تحقیقات خود پی برده‌اند که پرنده سهره تصنیف خواندن‌های خود را در خواب خود می‌بیند یااینکه موش‌های آزمایشگاهی مسیر مارپیچی را که طی کرده‌اند در خواب می‌بینند. امروزه مشخص شده آن دسته از حیواناتی که خواب می‌بینند مثل انسان خواب رنگی نیست و ممکن است سیاه و سفید باشد.

دنیای خوابیدن حیوانات متفاوت است

شیرها، خواب‌آلودترین حیوانات جنگل هستند. آنها ‌۲۰ ساعت را در خواب به سر می‌برند. این مورد درباره ببر هم صدق می‌کند چراکه آنها هم علاقه زیادی به خوابیدن دارند. در باره یوزپلنگ هم باید گفت که این حیوان برخلاف همه گربه‌سانان، ‌شب را می‌خوابد و روز به دنبال شکار می‌رود. تحقیقات صورت گرفته از سوی جانورشناسان نشان ‌می‌دهد، اردک‌های وحشی که در میان همنوعان خود به سر می‌برند، با چشمان بسته به خواب می‌روند، اما آن دسته از اردک‌های وحشی که در حواشی زندگی می‌کنند، با یک چشم باز و یک چشم بسته به خواب می‌روند. اردک‌ها نیز در زمان خواب، سر را به عقب و نوک را به درون پرها فرو می‌برند.
جالب است بدانیم که جغدهای برفی هیچ گاه به خواب زمستانی فرو نمی‌روند و حتی می‌توانند در سرمای شدید دمای بدن خود را بین ۳۸ تا ۴۰ درجه حفظ کنند.

خواب زمستانی و رؤیا

بسیاری از حیوانات خواب زمستانی دارند یعنی حالت عدم‌فعالیت متابولیکی در حیوانات. در این حالت، درجه حرارت بدن پایین می‌آید، تنفس آهسته‌تر می‌شود و سوخت و ساز بدن کند می‌گردد. دلیل این حالت در حیوانات، زنده ماندن در زمستان، بقا در زمان کمبود غذا و بهره‌برداری از بافت چربی است. بسته به گونه حیوانات، درجه حرارت محیط و زمان سال، میزان خواب زمستانی متغیر است. جالب است بدانید به غیر از حیواناتی چون خفاش‌ها، برخی از گونه‌های سنجاب زمینی و جوندگان دیگر مانند موش لِمور، خارپشت اروپایی و پستاندار حشره‌خوار و جانوران کیسه‌دار و برخی از پرندگان چون پرستوها خواب زمستانی دارند. یکی از پرندگانی که به خواب زمستانی معروف است مرغ مگس‌خوار می‌باشد. علاوه بر این موارد متعددی از پرندگان کوچک قادر به مرگ کاذب و طیف وسیعی از آنها به صورت منظم دارای خواب زمستانی هستند، اما آنچه هنوز مشخص نیست اینکه آیا حیواناتی که به خواب زمستانی می‌روند خواب هم می‌بینند، موضوعی که هنوز محققان و روانشناسان درک عمیقی از آن ندارند و نتوانستند جوابی برای آن داشته باشند.

منبع: روزنامه جوان